Uit het NHD; Bertrand brengt toneelstuk digitaal. Niets is wat het lijkt in ’Othello’

Leerlingen van 4 havo van het Bertrand zullen in de week na Pasen zelf hun oordeel kunnen vormen over de tragedie rond Othello en Desdemona. Aan de hand van een vrije invulling van het toneelstuk van William Shakespeare en de film ’O’ (2011) van Tim Blake Nelson wordt een verhaal verteld over liefde, jaloezie, vooroordelen en over hele en halve waarheden. Via een QR-code op hun mobiele telefoon en op basis van GPS-locaties krijgen de 210 havoleerlingen straks toegang tot een verhaallijn, waarin ze foto’s, video’s, gesproken tekst, tastbare en zichtbare aanwijzingen moeten combineren met hun eigen oordeel om zo een misdaad op te lossen. Al is de vraag of er maar één antwoord is.

Voor docente Nederlands Marianne Buitenhuis, regisseur Rick Nanne (artistiek leider van het Zaanse Toneelhuis Theatermijn) en de zes acteurs betekende het maandenlang improviseren om tot een voorstelling te komen die uiteindelijk geen voorstelling wordt. Wel school, geen school, acteurs in quarantaine, steeds strengere coronamaatregelen. Tussentijdse oplossingen met video-opnamen, aanpassing van het script en spelen op afstand leidden uiteindelijk tot een digitaal coronaproof experiment. In de vakken Engels en CKV (culturele en kunstzinnige vorming) wordt extra aandacht besteed aan ’Othello’, zodat de leerlingen goed voorbereid deze zoektocht naar de waarheid aangaan.

Shana Visser vertolkt de rol van Emilia: bij Shakespeare een kleine rol, bij Bertrand de hoofdrol als vlogster die ongegeneerd foto’s en video’s op sociale media plaatst. ’Maar als ik het niet doe, doet iemand anders het wel”, zegt ze in haar rol. In haar eindexamenjaar en met in het achterhoofd misschien een musicalcarrière (of profiler bij de politie) is deze rol een hele uitdaging voor Shana geworden. Jago, de slechterik, wordt gespeeld door Gijs van Oostenbrugge, ook al zo’n talent voor wie na het eindexamen mogelijk een toneelcarrière in het verschiet ligt.

Samen met Zelda Scheffer en Robin Visser bereidt het tweetal de route voor die de 210 leerlingen digitaal moeten gaan volgen. Hoe bloederiger, hoe beter: het blijft in het verhaal immers niet bij één lijk. Zelda laat haar (geverfde) bloedsporen achter op een muurtje. Grote afwezigen vandaag zijn Nanouk van Oort (Othello) en Leona Meester (Desdemona), maar hun rollen zijn vanzelfsprekend van groot belang. Samen vormen ze met hun ervaring van de afgelopen jaren de ’harde kern’ van het toneelgezelschap, maar de acteurs vinden het bijzonder jammer dat het aantal rollen en daarmee het aantal spelers vanwege corona zeer beperkt is. Want niets is leuker dan met een grote groep te buffelen aan een spraakmakende voorstelling. Al zijn veel andere leerlingen gelukkig wel ingeschakeld om bijvoorbeeld in de tekenlessen posters te maken.

Voor Rick Nanne is ’Othello’ eigenlijk een jubileumvoorstelling, want tien jaar geleden begon hij hier al mee op het Bertrand. Het leek een leuk plan om dat eerste toneelstuk nog eens op te voeren, niet wetende dat de uitvoering zo veel anders zou worden. „Eerlijk gezegd bleef er van regisseren weinig over, het werd vooral regelen en improviseren”, zegt hij. Wel is ’Othello’ onverwacht bijzonder actueel, nu er landelijk weer volop discussies zijn ontstaan over kwetsende berichten en pijnlijke filmpjes op sociale media, zoals recent met de twee acteurs uit de serie ’Mocro maffia’.

Wat natuurlijk ook vreemd is, is dat ’Othello’ voor de spelers al klaar is voor de voorstelling is begonnen: Geen optredens op de bühne, geen première, geen open doek, geen publiek, geen applaus. Maar desondanks een spraakmakende uitvoering.